جدال بر سر تحصیل/فیلمی که مشکلات خانواده ها را فریاد زد

خبرگزاری تسنیم، فیلمی که اخیراً در فضای مجازی منتشر شده، مشاجره ای تلخ میان پدری مستأصل و مدیر یک مدرسه دولتی را به تصویر می کشد. این مشاجره بر سر درخواست کمک مالی اجباری از سوی مدرسه رخ می دهد.

در این فیلم، پدر دانش آموز با اشاره به مشکلات مالی خود می گوید: من 5 فرزند دارم و نمی توانم هزینه های آنها را تأمین کنم.مدیر مدرسه در پاسخ می گوید: «نباید 5 فرزند می آوردی!» پدر نیز با عصبانیت پاسخ می دهد: «نمی توانم پول مدرسه را بدهم، بنویس و فرزندم را اخراج کن!» در این لحظه، مدیر با نشان دادن نمرات ضعیف دانش آموز، سعی در توجیه تصمیم خود می کند و پس از آن تهدید می کند که برای اخراج دانش آموز مورد انضباطی ثبت خواهد کرد و می گوید: «من از هیچ کس نمی ترسم!»

این فیلم تنها یکی از نمونه های مختلفی است که نشان می دهد چگونه برخی مدیران  و معاونان مدارس دولتی از ابزارهایی مانند نمره انضباط یا شرایط ثبت نام برای تحت فشار قرار دادن والدین و دانش آموزان استفاده می کنند.

در تابستان امسال، گزارش های متعددی درباره رفتارهای غیرقانونی برخی مدارس دولتی عادی تهران منتشر کردیم که از جمله آنها می توان به ثبت نام نکردن دانش آموزان با نمرات ضعیف یا دریافت کمک های مالی اجباری اشاره کرد در این گزارش ها، هشدارهایی جدی در خصوص عدم ثبت نام دانش آموزان با نمرات ضعیف در مدارس دولتی و استفاده ابزاری از نمره انضباط برای تحت فشار قرار دادن والدین را گوشزد کردیم اما متأسفانه، این مشکلات بدون هیچ واکنش جدی از سوی مدیران آموزش و پرورش شهر تهران و وزارت آموزش و پرورش باقی ماند.

ثبت نام نکردن مدارس از دانش آموزان با "نمرات ضعیف" تخلف است

تجربه تلخ از مهاجرت اجباری به مدارس غیردولتی

یکی از والدین در این باره می گوید: «تابستان امسال، به دلیل اینکه معاون مدرسه با فرزندم که در یکی از مدارس دولتی عادی شهر تهران در دوره ابتدایی تحصیل می کند، دچار مشکل شد و نمره انضباطی او را در حد قابل قبول ثبت کرد، برای ثبت نام او در مدرسه جدید با مشکل مواجه شدم. به هر مدرسه دولتی در اطراف محل سکونتمان مراجعه کردم، هیچ کدام حاضر به ثبت نام فرزندم نشدند. حتی در یکی از مدارس، مدیر با مدرسه قبلی تماس گرفت و پس از صحبت با آنها، به او گفتند که فرزندم را ثبت نام نکند بنابراین از ثبت نام پسرم منصرف شد. در نهایت، مدیر مدرسه به راحتی اسم و آدرس یک مدرسه غیردولتی را به ما داد و گفت: "فرزندت را در مدرسه غیردولتی ثبت نام کن." در حالی که این کار طبق قانون تخلف است.»

آرامش فرزندم بیشتر شد!

او ادامه می دهد: «ناچار شدیم با وجود شهریه های سنگین مدارس غیردولتی، فرزندم را در آنجا ثبت نام کنیم، چون هیچ مدرسه دولتی حاضر به پذیرش او نشد. از امسال که فرزندم به مدرسه غیردولتی می رود، تازه متوجه آرامش روانی، توجه به حقوق دانش آموز و احترام به والدین شده ایم. حتی علاقه فرزندم به مدرسه رفتن و درس خواندن هم دوچندان شده است!»

نقض حقوق اولیه دانش آموزان

وضعیت حاکم در برخی مدارس دولتی عادی نه تنها حقوق اولیه دانش آموزان و خانواده ها را نقض می کند، بلکه تبعات اجتماعی و آموزشی خطرناکی به همراه دارد. محرومیت دانش آموزان از تحصیل در مدارس دولتی، تحمیل اجبار به خانواده ها برای ثبت نام فرزندانشان در مدارس غیردولتی به ویژه برای خانواده های کم درآمد، می تواند منجر به افزایش نرخ ترک تحصیل، کاهش سطح سواد و گسترش نابرابری های اجتماعی شود.

"نمره انضباط" ابزاری برای انتقام از والدین در مدارس دولتی

همچنین، استفاده ابزاری از نمره انضباط و تهدید به اخراج دانش آموزان، باعث ایجاد فضایی ناامن و استرس زا برای دانش آموزان و خانواده ها می شود که تأثیرات منفی بلندمدتی بر روحیه و انگیزه تحصیلی آنها خواهد داشت.

والدین حتی حق مطالبه هم ندارند

برخی کارشناسان آموزشی معتقدند که ذینفعان مدرسه یعنی والدین و دانش آموزان در فرایند تربیتی، آموزشی و مدیریتی بسیاری از مدارس تقریبا هیچ نقشی ندارند و به دلیل آنکه والدین در فرآیند انتصاب مدیر مدرسه و تداوم مدیریت او هیچ نقشی ندارند، مدیر خود را در برابر آنها پاسخگو نمی داند و صرفاً خود را در برابر منطقه آموزش و پرورش که او را منصوب کرده است، پاسخگو می داند! این شرایط باعث می شود تا والدین حتی نتوانند از مدیر مدرسه مطالبه کنند.

نادر برزگر در همین رابطه می گوید: اکنون مردم در مدارس با مسائل مختلفی از جمله ثبت نام، مدیریت مدرسه، عملکرد معلمان و ... مواجه هستند و تحصیلات، نگرش خانواده ها و مهارت آنها از آموزش و پرورش جلوتر است و اکنون وزارت آموزش و پرورش به جای استفاده از ظرفیت خانواده ها در برنامه ریزی و مدیرت مدرسه با تفکری انحصاری، مدعی است که فقط آموزش و پرورش را خودش بلد است اداره کند! در حالیکه دولت باید وظیفه تنظیم گری را عهده دار شود نه تصدی گری.

به گفته برزگر «هم اکنون خانواده ها چالش های بسیاری در مدارس دولتی دارند از نحوه رفتار مدیران و معلمان این مدارس و نبود امکان مطالبه گری تا کیفیت پایین آموزش یا ساختمان های فرسوده و نبود تجهیزات؛ در کنار آن هم شاهد اختصاص امکانات بیشتر و ساختمان های مناسب تر به مدارس دولتی خاص هستیم.»

چشم های بسته بر روی تخلفات

یکی از چالش های اصلی در این زمینه، نپذیرفتن خطاهای مدارس توسط مدیران مناطق آموزش و پرورش است. تا زمانی که آموزش و پرورش حاضر به پذیرفتن خطای مدیران مدارس نباشد قطعاً خبری از نظارت دقیق و منصفانه هم نیست و در اینجا حقوق عامه مردم پایمال می شود.

این رویکرد نه تنها مشکلات را حل نمی کند، بلکه به تداوم و تشدید آنها دامن می زند.

آقای رئیس جهور این دغدغه را دریابید

رئیس جمهور محترم، که دغدغه توسعه عدالت آموزشی را دارد، باید قبل از هر اقدامی، به حل این مسائل بپردازند تا والدین و دانش آموزان بتوانند از حقوق اولیه خود، از جمله حق تحصیل در مدارس دولتی، بهره مند شوند. بدون حل این مسائل، تحقق عدالت آموزشی تنها در حد شعار باقی خواهد ماند.

سوال اساسی اینجاست که چرا پدری برای حل مشکل فرزندش مجبور به فیلم برداری از مدیر مدرسه می شود؟ آیا اگر این فیلم وجود نداشت، آموزش و پرورش به طور دقیق به مشکل او رسیدگی و از حقوق دانش آموز دفاع می کرد؟ این موضوع، پرسش های مهمی را در مورد شفافیت و پاسخگویی نظام آموزشی مطرح می کند.

اگر مسئولان آموزش و پرورش به این مشکلات توجه نکنند و راه حلی اساسی برای آنها ارائه ندهند، شاهد افزایش نارضایتی خانواده ها، کاهش کیفیت آموزش و گسترش نابرابری های آموزشی خواهیم بود. این وضعیت نه تنها آینده دانش آموزان را به خطر می اندازد، بلکه می تواند به بحرانی اجتماعی تبدیل شود که نارضایتی مردم از نظام جمهوری اسلامی و بدبینی آنها به عملکرد مسئولان کشور و از دست دادن سرمایه اجتماعی را رقم بزند.

انتهای پیام/